Podczas posiedzenia Komisji Leśno-Drzewnej 24 października 2016 r. dyrektor generalny LP Konrad Tomaszewski podpisał zarządzenie nr 46, które reguluje tę sferę: od zdefiniowania kluczowych pojęć przez określenie sposobu modelowania i prognozowania popytu lub cen, zmodyfikowany wykaz grup handlowo–gatunkowych drewna po procedury ustalania nabywców, którzy w danym roku mogą otrzymać określoną ilość surowca.

Rekordowa podaż drewna

Podjęcie prac nad zarządzeniem, które w całościowy i klarowny sposób uregulowałoby zasady sprzedaży drewna w LP, było potężnym wyzwaniem. Od lat system sprzedaży drewna działał w mniej więcej ustalonej formie, ale też co roku był modyfikowany, by uwzględnić postulaty branży drzewnej - często sprzeczne ze względu na zróżnicowaną strukturę i interesy podmiotów w tym sektorze - lub usunąć doraźne problemy. Jak zauważył dyrektor generalny LP, powstał z tego nie do końca spójny konglomerat rozwiązań, więc przyszedł czas na nowe otwarcie.

Drewno – polski przebój
Sektor leśno-drzewny wypracowuje ok. 2 proc. PKB. Przemysł drzewny sprzedaje za granicę wyroby o wartości ok. 45 mld zł rocznie, co stanowi 10 proc. całego polskiego eksportu. Nasz kraj jest 10. największym producentem i 4. eksporterem mebli na świecie. 
Statystycznie co setny mieszkaniec Polski pracuje w sektorze związanym z leśnictwem i przetwórstwem drewna. To aż 375 tys. Polaków.
Branża ta także jest motorem inwestycji, od początku transformacji przyciągnęła też zagraniczny kapitał o wartości ponad 30 mld zł. (Więcej)

– Na 2017 r. zaoferujemy taką ilość surowca, która powinna zaspokoić potrzeby wszystkich, po cenach zbliżonych do tegorocznych. Dopasowaliśmy lepiej różne procedury sprzedaży do specyfiki poszczególnych rodzajów drewna oraz grup nabywców. Uwzględniliśmy wszystkie istotne postulaty branży drzewnej, promując m.in. zakup i późniejszy przerób surowca jak najbliżej miejsca pozyskania. Udostępnimy też przedsiębiorcom zaawansowane narzędzia informatyczne, które ułatwią im planowanie zakupów drewna w miejscach i na warunkach optymalnych dla nich. Nie znam innego podmiotu sprzedającego drewno, który zapewniałby takie bezpieczeństwo, stabilność i komfortowe warunki transakcji swoim klientom, jak LP - mówi Konrad Tomaszewski.

W 2017 r. LP planują sprzedać nieco ponad 40,5 mln m3 drewna (ok. 2 mln m3 więcej niż w tym roku). Z tego blisko 83 proc. surowca trafi do przedsiębiorców drzewnych, ok. 14 proc. do nabywców – osób fizycznych, reszta to m.in. surowiec na własne potrzeby LP, tzw. drewno energetyczne, niszowe albo  szczególne.

Rynki podzielone na nowo
Zarządzenie dyrektora generalnego na nowo i precyzyjnie określa poszczególne tzw. rynki właściwe oraz odpowiadające im formy sprzedaży, by uwzględnić specyfikę różnych sortymentów surowca, nabywców lub innych okoliczności. Są to przede wszystkim rynek podstawowy (główna pula surowca dla przedsiębiorców drzewnych, którzy kupowali już wcześniej od LP) oraz rynek dla rozwoju (pula dla przedsiębiorców budujących nowe zakłady, zwiększających moce produkcyjne, dla nowo powstałych podmiotów), na których sprzedaż będzie prowadzona w internetowym Portalu Leśno-Drzewnym. Sprzedaż na rynkach detalicznym (drewno głównie dla osób fizycznych), drewna niszowego czy węgla drzewnego wypalanego w tradycyjny sposób, drewna energetycznego dla przedsiębiorstw lub przeznaczonego na cele programu LP wspierania samowystarczalności energetycznej samorządów, będzie odbywała się na zasadzie negocjacji cenowych między stronami. Drewno szczególne (cenne) będzie sprzedawane na submisjach lub aukcjach, gdzie decyduje cena. Z kolei surowiec z tzw. rynku uzupełnień (głównie niesprzedany w innych procedurach, także pochodzący np. z klęsk w lasach) będzie sprzedawany na internetowych aukcjach w aplikacji e-drewno i tu również decydowała będzie tylko cena.  

Trzecie kryterium: geografia zakupu
Nowym i przełomowym rozwiązaniem na rynkach podstawowym i dla rozwoju jest wprowadzenie kryterium „geografii zakupu". Na przykład na rynku podstawowym o tym, ile surowca faktycznie kupi klient, będzie decydowała ocena jego oferty, ta zaś oparta będzie na trzech kryteriach: w 65 proc. na cenie, w 25 proc. na tzw. zwyczaju kupieckim (historii jego dotychczasowych zakupów od LP), a w 10 proc. na tym, na ile blisko znajduje się nadleśnictwo, w którym przedsiębiorca chce kupić drewno, od zakładu, gdzie zostanie ono potem przerobione. LP przygotowały system informatyczny do tego, by szybko analizować ogromną liczbę danych o ok. 7000 podmiotów gospodarczych kupujących drewno, m.in. obliczać odległości między miejscami zakupu surowca a jego przerobu. Informacje te będą dostępne dla nabywców, dzięki czemu w łatwy sposób będą oni mogli dokonywać symulacji (uwzględniających zarówno odległość, jak i proponowaną przez nich cenę oraz historię ich dotychczasowych zakupów), gdzie i za ile mogą dokonać transakcji na optymalnych dla nich warunkach.

Wprowadzenie kryterium „geografii zakupu" to realizacja postulatu branży drzewnej – rozwiązanie to powinno zachęcić przedsiębiorców m.in. do urealnienia informacji o rzeczywistej liczbie i lokalizacji zakładów przerabiających drewno, do zakupów w pierwszej kolejności w okolicy, do zracjonalizowania tras i kosztów transportu drewna (co może korzystnie wpłynąć na ogólny stan dróg leśnych i gminnych), będzie też wspierało lokalny rozwój gospodarczy. Teraz podmioty nabywające surowiec w Portalu Leśno-Drzewnym mają czas na to, by wprowadzić lub poprawić w systemie lokalizacje swoich zakładów przerabiających drewno. Dodatkowo te informacje będą na bieżąco weryfikowane w terenie przez pracowników nadleśnictw.

Portal Leśno-Drzewny pozwoli przedsiębiorcom na bieżąco dokonywać symulacji, gdzie, za ile i jaką masę surowca mogą nabyć na optymalnych dla nich warunkach.

Istotne zmiany dotyczą też kryterium cenowego w przetargach na rynkach podstawowym i dla rozwoju. Zarządzenie wprowadza pojęcia ceny odmowy, ceny proponowanej i ceny górnej – pewnych ram, w których klienci będą konkurować. Pierwsza to cena, za którą oferent otrzyma 0 punktów, czyli taka, która nie jest akceptowalna dla LP ze względów ekonomicznych. Druga to sugerowana cena, która powinna zapewnić danemu klientowi kupno dostatecznie dużej ilości surowca, jakiego poszukuje, a zarazem zapewnić LP wystarczające środki na realizację ich ustawowych zadań. Trzecia to cena, przy której klient powinien uzyskać maksymalnie dużą część poszukiwanego surowca. Oferenci teoretycznie będą mogli proponować ceny wyższe niż cena górna, ale nie będzie to już zwiększało punktacji ich oferty pod tym względem (mechanizm ten ma wykluczyć ryzyko sztucznego zawyżania cen w celu wyeliminowania i odcięcia od surowca słabszych konkurentów).

Zasada wzajemności
Innym novum jest swego rodzaju zasada wzajemności w odniesieniu do podmiotów gospodarczych zarejestrowanych za granicą, które kupują surowiec poprzez Portal Leśno-Drzewny. Ilość surowca, jaki będą mogli nabyć przedsiębiorcy zagraniczni, którzy wcześniej nie kupowali od LP (nie mają statusu klientów stałych, czyli z historią zakupów) albo chcą skorzystać z puli surowca na rynku dla rozwoju, będzie korygowana z użyciem specjalnego współczynnika – w uproszczeniu, będzie on skorelowany z tym, ile surowca w państwie, gdzie działa dany nabywca zagraniczny, kupują polscy przedsiębiorcy.

O tego rodzaju rozwiązanie zabiegały niektóre organizacje krajowego przemysłu drzewnego - według nich nieuczciwe jest, że polski rynek drewna jest w pełni otwarty dla konkurencji ze strony zagranicznych podmiotów, tymczasem polscy przedsiębiorcy napotykają poważne przeszkody formalne i faktyczne próbując kupić drewno w innych państwach.

Całe zarządzenie do przeczytania na Portalu Leśno-Drzewnym

- Uważam, że w nowych zasadach sprzedaży drewna naprawdę udało nam się pogodzić ogień z wodą. Poszliśmy na rękę przedsiębiorcom drzewnym tak daleko, jak to tylko możliwe bez naruszania polskich i unijnych przepisów o konkurencji i ochronie konsumenta. Jednocześnie sprzedaż surowca na tych warunkach powinna zapewnić LP dostateczne środki, by zachować zasadę samofinansowania i wypełnić wszystkie nasze zadania w zrównoważonej ramach gospodarki leśnej. Co więcej, w tej formie nasz system sprzedaży będzie dużo bardziej klarowny, spójny i efektywny – ocenia dyrektor generalny LP Konrad Tomaszewski.

7 listopada br. w Kielcach odbędzie się Krajowa Narada Leśników z udziałem m.in. wszystkich nadleśniczych, dyrektorów regionalnych dyrekcji oraz kierownictwa Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, podczas której pracownicy jednostek organizacyjnych LP zapoznają się w szczegółach ze znowelizowanymi zasadami sprzedaży drewna.